O δάσκαλος

Πρόεδρος, παπάς και δάσκαλος. Οι κεφαλές του χωριού. Ξεχωριστή η σεβάσμια και αυστηρή μορφή του δασκάλου. Η «επιστήμη και η κοινωνία» του χωριού.

Οι πολυφαμελίτες κι αγράμματοι χωρικοί έβλεπαν στο πρόσωπό του εκείνον που θα έδινε λύση στις απορίες και στα καθημερινά τους προβλήματα και που θα χάριζε στα παιδιά τους ένα απολυτήριο, εισιτήριο τότε για το ταξίδι που πάει πιο πέρα από τη δική τους μιζέρια.

Η αυθεντία σε όλα τα ζητήματα. Καμιά αντίρρηση και καμιά συζήτηση σε όσα είπε ο δάσκαλος. Ο σεβασμός στις γνώσεις του απεριόριστος. Η γνώμη του βαρύνουσα είχε την ίδια αξία με τη θυμοσοφία και πολυγνωσία των γερόντων. «Το ΄πε ο δάσκαλος, ξέρει αυτός !». Η εφημερίδα του καφενείου από αυτόν θα μελετηθεί φωναχτά, αράδα αράδα, επί μια εβδομάδα στους θαμώνες του. Η τρέχουσα πολιτική και οικονομική κατάσταση, εγχώρια και διεθνής, θα αναλυθεί με κάθε λεπτομέρεια μέχρι τη βαθιά  νύχτα. Φταίει η Αμερική, φταίει η Ρωσία, φταίνε ο υπουργός και οι βουλευτές… Αυτό λάθος, εκείνο σωστό. Παθιασμένος με την ιστορία των προγόνων,  την ελληνοπρέπεια και την αρετή.

Αυτός θα εκφωνήσει τον πανηγυρικό λόγο στις επίσημες μέρες και τελετές του χωριού. Αυτός θα συντάξει τα έγγραφα, ελλείψει γραμματέως, που θα στείλει η Κοινότητα στις προϊστάμενες αρχές και υπηρεσίες. Το «Λαμβάνω την τιμήν» και το «ευπειθέστατος» δεν είναι σε θέση όλοι  να το χειριστούν     όπως ο δάσκαλος. Σχολαστικός με την καθαρεύουσα, την ψιλή, τη δασεία και τις καταλήξεις.

Επίσημος προσκαλεσμένος σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Τιμή και καμάρι το ΄χει η οικογένεια σαν παρευρεθεί ο δάσκαλος στις χαρές της, στα αρραβωνιάσματα , στο γάμο ή στα βαφτίσια. Θα γλεντήσει μαζί τους, θα χορέψει και θα κεράσει και τα όργανα. Είναι δα και περιζήτητος γαμπρός. Απαραίτητη η παρουσία του και στα νυχτέρια και στις τρανές ημέρες του χωριού.  Οι ξένοι στο σπίτι του θα φιλοξενηθούν. Εκεί θα στείλει για καλό κατάλυμα τον επίσημο επισκέπτη ο πρόεδρος. Στο καφενείο παραγγέλνει και πίνει τον «μέτριο βαρύ σε χοντρό φλιτζάνι» βρασμένο και ξαναβρασμένο, με καϊμάκι κι όλο άρωμα καφέ, φάρμακο για τα νεύρα όπως λέει, πληρωμένον απ΄τον προεξωφλημένο λιγοστό μισθό του.

Η εκπαιδευτική του αξία μετριέται με τις βέργες. Όσο περισσότερες βέργες, κρανίσιες, σπάει ο δάσκαλος στα χέρια των παιδιών, τόσο καλός παιδαγωγός είναι για τους γονείς. Οι περισσότερες ξυλιές είχαν να κάνουν με εξωσχολικά κατορθώματα, με τις ανήλικες  σκανταλιές και παρανομίες. Κατήγοροι οι ίδιοι οι γονείς και προπαντός ο αγροφύλακας, το «μάτι» του χωριού. Αυτός μαρτυρούσε τα παιδιά που χάλαγαν τις φωλιές, που πετούσαν πέτρες  στ΄ αχλάδια, που ανέβαιναν στις κερασιές, που έκλεβαν τα μήλα. Για την επιδρομή στις καρυδιές δε χρειάζονταν αποδείξεις, το μαρτυρούσαν οι μαυρισμένες  παλάμες. Για το παιχνίδι δικαιολογία καμιά. Τα μαθητούδια από πολύ νωρίς έπρεπε να μοιράζονται τις έγνοιες και την αποσταμάρα  των γονιών. Καλφούδια, μαστορόπουλα και σε πρώτο στάδιο ζωής τσοπανόπουλα κι αγρότες.

Κι αυτός σκλάβος, πρωί- απόγευμα, της παλιάς ξύλινης έδρας του σχολείου του, που τρίζει από το σαράκι. Όμοια σαν κι αυτόν που τον τρώει το σαράκι από τις οικογενειακές υποχρεώσεις, τις ανελέητες βιοτικές μέριμνες και τις κακουχίες μιας στερημένης ζωής. Ώσπου, με άσπρο το κεφάλι πλέον, να πάρει τη μετάθεση, μέσω του βουλευτή,  για κάποιο κεφαλοχώρι ή το χωριό του, για να καλυτερέψει λίγο η σταδιοδρομία του. Ο σεβασμός και η καταξίωση  τον συντρόφευαν μέχρι να χτυπήσει για τελευταία φορά το σήμαντρο της ζωής του.

Στο πέρασμα των καιρών η ζωή άλλαξε. Ήρθε ο πολιτισμός, στα περισσότερα χωριά τα σχολειά έκλεισαν, σιωπηλά τα καμπαναριά, τα τζάκια δεν καπνίζουν. Οι νέοι δάσκαλοι, με περισσότερα εφόδια και γνώσεις, με σύγχρονες παιδαγωγικές και διδακτικές μεθόδους, με καλύτερες συνθήκες ζωής και εργασιακά δικαιώματα συνεχίζουν το έργο εκείνων των παλιών, ηρωικών μορφών. Όμως οι μνήμες ανεξίτηλες και  σ΄ αυτούς αφιερώνονται τούτες οι λίγες γραμμές.

Έτσι θυμάμαι το δάσκαλό μου…

(Διασκευή από το περιοδικό "Στερεά Ελλάς", άρθρο του Δημοσθένη Γούλα)