Ομιλία στην Καλύβα Στεφανή, 2011

Με τιμή και υπερηφάνεια σας υποδεχόμαστε και φέτος στην ιστορική και φιλόξενη Σπερχειάδα. Σας καλωσορίζουμε, όπως κάθε Μάιο, σ΄ αυτό εδώ το μικρό καλύβι των Στεφαναίων, στην Αγία Λαύρα της σύγχρονης ιστορίας μας, για να αποτίσουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης. Γιατί όπως πολύ σοφά λέει το αναρτημένο σ΄ αυτό επίγραμμα του Σπερχειαδίτη λογοτέχνη- ποιητή Βασίλη Κούκου:

                     «Εδώ, στο καπνισμένο παραγώνι,

                      σ΄ αυτό το φτωχοκάλυβο,

                      πυρώθηκε της λευτεριάς η ανάσα».

Γιορτάζουμε και τιμούμε την ημέρα εκείνη, 13 Μαϊου του 1942, που ο πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ, ο Άρης Βελουχιώτης, πάτησε το πόδι του εδώ, μαζεύοντας απ΄ τα ίδια τούτα χώματα τους πρώτους αντάρτες του, τα πρώτα ντουφέκια, τους πρώτους πυρήνες της οργανωμένης ένοπλης αντίστασης. Ήταν εκείνες οι εποχές που η κραταιά Ευρώπη, σαστισμένη κι ανήμπορη σπάραζε στα νύχια της ναζιστικής λαίλαπας. Τότε που στο βαρύ χειμώνα της τριπλής Κατοχής πράγματι «¨τάσκιαζε φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά». Ήταν τότε που η βασανισμένη κι απροστάτευτη ύπαιθρος, πέρα από το φόβο, την πείνα και την εξαθλίωση, στέναζε από τους μαυραγορίτες, του; Ζωοκλέφτες, τους καταδότες, τους ιταλόφιλους και γερμανόφιλους.

Σ΄ αυτή τη μακριά και σκοτεινή νύχτα, από το φθινόπωρο κιόλας του 41, σε κάποια φτωχόσπιτα της Σπερχειάδας, δούλευαν μυστικά, κάτω από τη μύτη των τυράννων, οι πρώτοι οργανωτικοί πυρήνες, στήνοντας έτσι τα πρώτα ένοπλα αντιστασιακά προγεφυρώματα. Και το Μάιο του 1942, σε αυτό το ταπεινό καλύβι, η πρώτη ανταρτομάδα από 13 παλικάρια, με πρωτεργάτες τον Άρη, το Θάνο, τον Ξηροτρούλια, τους αδελφούς Λέβα, το Στεφανή, αφού ορκίστηκε στη λευτεριά, κίνησε για τα βουνά. Η σπίθα άναψε κι έγινε γρήγορα φωτιά.

Πολλά παλικάρια εντάχθηκαν στα ένοπλα τμήματα του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, κυρίως, αλλά και του ΕΔΕΣ και πήραν στα χέρια τους τις τύχες του απροστάτευτου και τυραννισμένου λαού. Γέμισαν τα βουνοτόπια από αγνούς πατριώτες. Το 1943 και για ένα διάστημα, στην Κολοκυθιά έδρευε το αρχηγείο του ΕΛΑΣ και στο Γαρδίκι είχε την έδρα της η 13ηΜεραρχία και το Τάγμα Θανάτου. Στη Σπερχειάδα, στη Φτέρη και στο Γαρδίκι είχε κατά καιρούς την έδρα του το Εφεδρικό Σύνταγμα του ΕΛΑΣ Δυτικής Φθιώτιδας, που το πλαισίωναν μόνιμοι κι έφεδροι αξιωματικοί του στρατού, επιστρατεύοντας συχνά πυκνά εθελοντές από την ευρύτερη περιοχή. Οι ελεύθεροι λαοί για μια ακόμα φορά έστρεψαν με θαυμασμό κι ελπίδα το βλέμμα τους προς τη μικρή Ελλάδα. Η ελληνική αντίσταση κράτησε καθηλωμένες ολόκληρες γερμανικές μεραρχίες, αποδυναμώνοντας τη δύναμη πυρός του φασιστικού άξονα στα πολεμικά μέτωπα.

Αυτή η μεγαλειώδης εθνική αντίσταση δεν κατάφερε να παραμείνει ενωμένη μέχρι το τέλος του πολέμου. Από την Κατοχή είχαν αρχίσει προστριβές που κατέληξαν σε διαμάχες ανάμεσα στις παρατάξεις, τις οποίες σκόπιμα υπέθαλπαν φίλοι και σύμμαχοί μας, αφού ο καθένας τους ενδιαφερόταν να εξασφαλίσει για λογαριασμό του την επιρροή του στη μεταπολεμική Ελλάδα. Έτσι μοιραία επακολούθησαν τα Δεκεμβριανά και ο αδελφοκτόνος εμφύλιος του 1946-49, με τις γνωστές ολέθριες συνέπειες.

Χρειάστηκε να περάσουν 50 ολόκληρα χρόνια ώσπου η καλύβα του Στεφανή και η Σπερχειάδα να δικαιωθούν ιστορικά. Στα 1989, από την τότε κυβέρνηση Εθνικής Συμφιλίωσης Τζανή Τζανετάκη, με προεδρικό διάταγμα η Κοινότητα Σπερχειάδας αναγνωρίσθηκε σε Δήμο, για λόγους ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας. Επίσης το 1995 με Υπουργική Απόφαση η Καλύβα Στεφανή χαρακτηρίστηκε ιστορικός τόπος και ιστορικό διατηρητέο μνημείο, που χρειάζεται ειδική κρατική προστασία.

Όμως και η μοίρα του κόσμου δεν άλλαξε. Οι θυσίες και τα ιδανικά εκείνου του αγώνα δεν έπιασαν τόπο. Γιατί και σήμερα, οι ίδιοι ισχυροί της γης, που ποτέ δεν έμαθαν δικαιοσύνη, συνεχίζουν προκλητικά το ρόλο τους. Πάντοτε αδιάβαστοι, επιλήσμονες και πλαστογράφοι της ιστορίας αχαριστεύονται προκλητικά το γένος το ελληνικό. Σκόπιμα αγνοούν και υποτιμούν αυτή τη μικρή, υπερήφανη και αιωνίως προδομένη χώρα, που πρώτη ταπείνωσε τους ψευτοκαίσαρες και καγκελάριους, που πρώτη οργάνωσε παλλαϊκή ένοπλη αντίσταση στην Ευρώπη, με τους εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς από τις μάχες, από τις εκτελέσεις και την πείνα.

Όπως τότε μας ξέχασαν στη μοιρασιά της Νίκης, έτσι και τώρα, στην εποχή της Νέας Τάξης Πραγμάτων, αμφισβητούν κυριαρχικά μας δικαιώματα, υποδαυλίζουν ή ανέχονται διεκδικήσεις από βορά και ανατολή, κωφεύουν στον αλυτρωτισμό προγονικών μας εστιών. Ο σημερινός ηγεμόνας της Ευρώπης, η χώρα που 2 φορές αιματοκύλισε τον κόσμο, όχι μόνο αρνείται να αποζημιώσει τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας αλλά και ανέχεται τον οικονομικό και κοινωνικό στραγγαλισμό μιας φίλης χώρας που γέννησε τη δημοκρατία και ύμνησε την ελευθερία. Αυτούς τους καιρούς απαιτείται περισσότερο από κάθε άλλη φορά σύνεση, εθνική εγρήγορση και αντίσταση σε κάθε μηχανισμό που επιχειρεί να σβήσει τον ελληνισμό από τον παγκόσμιο ιστορικό χάρτη και να αποδομήσει τον κοινωνικό ιστό και τη συνοχή του ελληνικού λαού.

Φίλες και φίλοι.

Η Σπερχειάδα, όπως όλη η Δυτική Φθιώτιδα, κομμάτι της ανταρτομάνας Ρούμελης, ήταν από τους πρωτοπόρους στο μεγαλειώδη και καθολικό αγώνα κατά του φασιστικού άξονα. Αμέτρητες μάχες δόθηκαν στο Γουλινά και στα γύρω υψώματα επί 3 ολόκληρα χρόνια. Πάμπολλες φορές αναπήδησαν οι πέτρες της και σκάφτηκαν τα χώματά της από τα πυροβόλα και τους όλμους των Γερμανών. Και σε μια από τις αλλεπάλληλες επιδρομές των, στις 18 Ιουνίου του 1944, έμελλε να έχει την τύχη των Καλαβρύτων, του Διστόμου και της γειτονικής Υπάτης. Ένα τάγμα των Ες-Ες σκόρπισε τον τρόμο και τη φρίκη στη μικρή πόλη. Όλα σχεδόν τα σπίτια και τα  κτήρια κάηκαν ή ανατινάχθηκαν. Δεκάδες οι άμαχοι νεκροί, καπνοί και ερείπια. Εξαργυρώθηκε πολύ ακριβά το τίμημα της Αντίστασης.

Παρόλα αυτά δεν χώρεσε στον κατάλογο των μαρτυρικών πόλεων. Τουλάχιστον σήμερα που όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα και οι παρατάξεις τιμούν την Αντίσταση, ακόμα και οι διώκτες της, η επίσημη Πολιτεία και Αυτοδιοίκηση ας μην υποβαθμίζουν και αγνοούν το ξεκίνημα της κατοχικής ένοπλης αντίστασης απ΄ αυτόν εδώ τον τόπο. Τώρα που τα πάθη και οι πληγές της ηρωικής και πολυτάραχης εκείνης περιόδου επουλώθηκαν, είναι χρέος και καθήκον προς τις επόμενες γενιές, όχι μόνο η αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας αλλά και ο λαμπρός και ενωτικός εορτασμός της. Η Ιστορία δε μπαίνει στη ναφθαλίνη καμιάς σκοπιμότητας και ξέρει να μοιράζει ακριβοδίκαια, εκεί που αρμόζουν, τις δάφνες αλλά και τις ευθύνες, με μελάνι που δε σβήνει ποτέ. Το ερώτημα για την κληρονομιά που άφησε πίσω της η Εθνική Αντίσταση και η τραγωδία που επακολούθησε, θαρρώ πως πρέπει κάποτε, χωρίς φόβο και πάθος, ν΄ απαντηθεί. Το χρωστάμε στους νεκρούς αλλά και στους αγέννητους, σ΄ αυτούς που πέρασαν και σ΄ αυτούς που θάρθουν, όπως λέει και ο ποιητής.

Κυρίες και κύριοι.

Θα ήθελα σήμερα, για λόγους ιστορικής δικαιοσύνης, να αποτίσουμε φόρο  τιμής και ευγνωμοσύνης:    Στους 9 εκείνους λεβέντες Βολιώτες αντάρτες μαχητές που το 1943 έπεσαν εδώ σ΄ αυτό το χώρο ηρωικά, υπερασπιζόμενοι τα ανυπεράσπιστα γυναικόπαιδα της Σπερχειάδας.

Στους ηρωικούς αντάρτες –μαχητές του Τάγματος Θανάτου και του Εφεδρικού Συντάγματος του ΕΛΑΣ Δυτικής Φθιώτιδας.

Στα αθώα θύματα του άμαχου πληθυσμού που πλήρωσαν με τη ζωή τους τις χιτλερικές θηριωδίες του 41-44.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω εκ μέρους των συμπολιτών μου κι όλους εκείνους, επώνυμους και ανώνυμους, που συνετέλεσαν στην ανακήρυξη της Σπερχειάδας σε ιστορικό Δήμο και προπάντων τους πρωτεργάτες; Θανάση Παφίλη, σημερινό βουλευτή και αείμνηστο Θεόδωρο Κατριβάνο. Μια γενναία απόφαση που τιμά τους ίδιους, το ένοπλο ξεκίνημα που γιορτάζουμε σήμερα και την Πολιτεία που ξόφλησε το χρέος της προς την τοπική κοινωνία και την Ιστορία.