ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΝΑΟΥ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΣΠΕΡΧΕΙΑΔΑΣ - Εισήγηση στην θεολογικο-ιστορική ημερίδα στο Συνεδριακό κέντρο Σπερχειάδας, Φεβρουάριος 2008
Στον ίδιο χώρο, εκεί που σήμερα βρίσκεται το μικρό εικόνισμα, ήταν χτισμένος από το 1863 με δαπάνη του μεγαλοτσιφλικά Ζώτου, μικρός ναός αφιερωμένος στη μνήμη της οσιομάρτυρος Αγίας Παρασκευής. Εκεί ήταν και το Κοιμητήριο του οικισμού των Κουφοδέντρων όπου μάλιστα ενταφιάστηκε το 1914 και ο τελευταίος απόγονος της οικογένειας Ζώτου, ο Κων/νος Ζώτος. Από το 1919 ο ιερός αυτός χώρος, αλλά και όλο το Κτήμα Ζώτου ή Κουφοδένδρων, όπως αλλιώς ονομαζόταν, περιήλθε στην κατοχή 76 αρχικά αγοραστών οι πληρεξούσιοι των οποίων τον παραχώρησαν στο τότε Εκκλησιαστικό Συμβούλιο.
Επειδή οι ανάγκες εκκλησιασμού των κατοίκων μεγάλωναν, ήδη από το 1912 τα Κουφόδενδρα αποτελούσαν επίσημα συνοικισμό της νεοσύστατης Κοινότητας Σπερχειάδος, το πληρεξούσιο των συνιδιοκτητών του Κτήματος αποφάσισε την ανέγερση μεγαλύτερου ναού. Για το σκοπό αυτό συγκεντρώθηκε από επιτροπή το ποσό των 300.000 δραχμών, το οποίο προέρχονταν, κυρίως, από τα λιβαδιάτικα, την ενοικίαση δηλαδή των λιβαδιών του Κτήματος.
Οι εργασίες ανέγερσης άρχισαν το 1932. Πρόεδρος της Κοινότητας ήταν τότε ο αείμνηστος Νικόλαος Κρίκος και εργολάβος ο Δημήτριος Κατσίκας, πατέρας του επίσης του αείμνηστου προέδρου και δημάρχου Αθανασίου Κατσίκα. Το σχέδιο-μελέτη του νέου ναού συνέταξε ο Δημήτριος Κατσίκας. Όταν όμως, βάσει του σχεδίου, μπήκαν τα ράμματα για την διάνοιξη των θεμελίων το πληρεξούσιο εξέφρασε την αντίθεσή του με το σκεπτικό ότι ο ναός θα ήταν πολύ μεγάλος και δεν θα επαρκούσαν τα χρήματα. Ο πρόεδρος και ο εργολάβος διαφώνησαν με την άποψη αυτή αλλά αναγκάστηκαν να υπακούσουν και τοποθέτησαν τα ράμματα σε μικρότερες διαστάσεις. Κρυφά τη νύχτα όμως ο εργολάβος τοποθέτησε ξανά τα ράμματα στην αρχική τους θέση και το πρωί άρχισε το σκάψιμο των θεμελίων. Το πληρεξούσιο θεώρησε κατά την επίσκεψή του την άλλη μέρα ότι όλα βαίνουν καλώς και το έργο συνεχίστηκε απρόσκοπτα. Χτίστηκε ολόκληρος με πέτρα η οποία κουβαλήθηκε από τον οικισμό Ψυρρί και χρειάστηκαν περίπου τρία χρόνια για την πλήρη αποπεράτωσή του. Σε ότι αφορά την αρχιτεκτονική του ο ναός είναι βυζαντινού ρυθμού, ή σταυροειδής με τρούλο, όπως αλλιώς λέγεται. Τα θεμέλια και οι τοίχοι σχηματίζουν σταυρό και ο τρούλος της στέγης στηρίζεται σε τέσσερις καμάρες. Για την ιστορία αναφέρουμε ότι όλοι οι μαστόροι, όπως και ο εργολάβος, ήταν Γραμμενιοξυώτες.
Στις 18 Ιουνίου του 1944 ο ναός πυρπολήθηκε από τα γερμανικά στρατεύματα Κατοχής. Ήταν τότε που σε μια μεγάλη επιδρομή των Γερμανών η Σπερχειάδα γνώρισε τη φρίκη και τον όλεθρο. Τα περισσότερα σπίτια κάηκαν, ανατινάχθηκαν με εκρηκτικές ύλες ο Άγιος Νικόλαος, το Γυμνάσιο και άλλα μεγάλα κοινωφελή κτίρια, ανήμποροι ηλικιωμένοι και άρρωστοι βρήκαν τραγικό θάνατο. Η οροφή του ναού καταστράφηκε ολοσχερώς. Μετά την Απελευθέρωση κατασκευάστηκε προσωρινά σκεπή με εγχώρια κεραμίδια και λειτουργούσε «μονοκλησιά» για όλη τη Σπερχειάδα, μιας και ο πολιούχος Άγιος Νικόλαος είχε ολοσχερώς καταστραφεί και ο Άγιος Δημήτριος δεν είχε ακόμη ανεγερθεί. Λειτουργούσε τότε με ιερέα τον π. Ευάγγελο Νικολάου ή παπα-Σωτηρίου, ενώ κατά διαστήματα λειτουργούσε και ο π. Ευάγγελος Αίσωπος. Τότε κατασκευάστηκαν και τα πρώτα στασίδια με δαπάνη του κτηματία Κων/νου Τσατσάνη.
Στα 1950 περίπου κατασκευάστηκε το καμπαναριό με δωρεά της οικογένειας Κων/νου Τσατσάνη στη μνήμη του γιου της Αναστασίου Τσατσάνη, εφέδρου ανθυπολοχαγού- νεκρού του έπους του ΄40 και με επιστασία του Δημητρίου Κατσίκα. Σταδιακά στη δεκαετία του ΄50 άρχισαν και ολοκληρώθηκαν η επίστρωση του δαπέδου με μωσαϊκά, τα σοβατίσματα και η περιμάνδρωση, με δαπάνες των αφών Πάππα. Επίσης με δαπάνη τους εμπλουτίστηκε το εσωτερικό του ναού με ξυλόγλυπτο, εξαιρετικής τέχνης, δεσποτικό θρόνο, κρυστάλλινο πολυέλαιο, μανουάλια, καντήλια, εικόνες και συμπληρωματικά στασίδια. Η συνολική δαπάνη η των αδελφών Πάππα για την ανακαίνιση του ναού ανήλθε στο ποσό, τότε, των 4.000 δολλαρίων. Οι αδελφοί Πάππα, αρχές της δεκαετίας του ΄60, καθιέρωσαν και χρηματοδότησαν το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, το οποίο συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Στα 1965 ανακατασκευάστηκε η σκεπή του ναού. Στα τέλη της δεκαετίας του ΄70 κατασκευάστηκε ο πρόναος και λίγα χρόνια αργότερα πραγματοποιήθηκε και η εξωτερική αρμολόγηση των πέτρινων τοίχων. Οι εξωτερικές παρεμβάσεις, καθώς και ο εμπλουτισμός του εσωτερικού χώρου με εικόνες, σκεύη και διάφορα αντικείμενα, που πραγματοποιήθηκαν από τα εκάστοτε δραστήρια εκκλησιαστικά συμβούλια και τις δωρεές ενοριτών, προσέδωσαν στο ναό τη σημερινή καλαίσθητη, επιβλητική και αρμονική με το περιβάλλον όψη.
Στον Ιερό Ναό άσκησαν κατά καιρούς τα λειτουργικά τους καθήκοντα οι ιερείς: Γεώργιος Μαντζιάς, Ευάγγελος Νικολάου, Ευάγγελος Αίσωπος, Ιωάννης Μπρούζης, Γεώργιος Κουμπαράκης και Ηλίας Μαμαλούγκας.
